top of page

MISJA 4 Na podbój AMYGDALI, czyli gdzie mieszka stres?

W ostatnich postach mówiliśmy o „niegrzecznych” zachowaniach dziecka w żłobku, które są umotywowane rozwojowo. Jak dotąd nie wspominałam o innym źródle „niegrzecznych” zachowań, które nie są winą dziecka. Dziś odpowiem na pytania:

  • jak mózg zachowuje się w stresie?

  • jak odróżnić zachowanie „w afekcie” od rozmyślnego niegrzecznego zachowania?

  • Jakie są stresory i jak i przeciwdziałać?

Jak mózg zachowuje się w stresie?

Z odpowiedzią mknie ku nam neuronauka.

Zacznijmy od tego, że mamy w zasadzie trzy oddzielne mózgi, a każdy z nich rozwinął się w innym okresie naszej ewolucji i są one ułożone warstwowo jeden na drugim.

  • Najstarszy – mózg gadzi, którego głównym zadaniem jest regulowanie naszego pobudzenia i czujności.

  • Środkowy - mózg ssaczy, który zawiera układ limbiczny i jest miejscem związanym z silnymi skojarzeniami emocjonalnymi i popędami.

  • Najmłodsza - kora nowa, która odpowiada za język, myślenie i samokontrolę.




Limba odpowiada za zachowania i stany emocjonalne. W niej właśnie znajduje się Amygdala - nasz wewnętrzny czujnik niebezpieczeństw. Jej główny cel to przetrwanie ludzkości. „Jakie masz teraz emocje?” – to pytanie najbardziej interesuje naszą Amygdalę, bo to nasze emocje informują ją, czy otoczenie jest bezpieczne, czy też nie. Kiedy uznaje, że grozi nam niebezpieczeństwo włącza "tryb specjalny", który ma nas uratować... przy okazji dla pewności drastycznie obniża aktywność kory nowej. Co to oznacza?- żeby zmobilizować nas organizm do ratowania się upośledza zdolność empatii, planowania, myślenia i samokontroli.

Jak rozpoznać zestresowany mózg?


Obserwuj dziecko. Potencjalne sygnały:

  • nagłe, impulsywne zachowanie

  • trudności w skupieniu; dziecko zdaje się nie słyszeć, tego co do niego mówisz

  • wahania nastroju

  • to, co mówi dziecko jest bez ładu i składu

  • czarnowidztwo



Stresory

To, co podjudza Amygdalę do włączenia specjalnego trybu to stresory. Według metody self-reg należy szukać ich w 5 obszarach:

  • Biologiczny

  • Emocjonalny

  • Poznawczy

  • Socjalny

  • Prosocjalny

Dziś omówimy trzy pierwsze, ponieważ

Obszar biologiczny 


Stresory obszaru biologicznego to:
- bodźce związane ze zmysłami: np. "zbyt głośno", "zbyt zimno'", "siedzę na twardym krześle", "jest tu zbyt jasno";
- niedostateczny poziom energii: np. z powodu niewyspania, głodu;
- choroby i dolegliwości: np. problemy trawienne, ząbkowanie
- niezaspokojone potrzeby związane z etapem rozwojowym: np. zbyt mało bliskości z rodzicem

Co mogę zrobić, by zminimalizować stres biologiczny?

Zadbać o to, żeby:

  • okresy zabawy były przeplatane z wypoczynkiem i wyciszeniem

  • potrzeby fizjologiczne dziecka były zaspokojone np. sytość, nawodnienie, sucha pieluszka.

  • zminimalizować przykre bodźce sensoryczne np. zbyt niską temperaturę, zbyt jasne światło

  • dzieci miały zabawy ruchowe

  • dzieci wychodziły na spacer


Obszar emocjonalny


Stresory obszaru emocjonalnego to bodźce, które wywołują reakcję emocjonalną np.
- rzeczy, sytuacje, które wywołują lęki i obawy np. lęk przed karą 
- zachowanie innych, które jest dla nas trudne np. krzyk rodzica, zabranie zabawki
- oczekiwania, którym ma sprostać dziecko 
- sytuacje losowe np. rozwód rodziców, kłótnia
- wyzwania np. samodzielne ubranie bluzki

Co mogę zrobić, by zminimalizować stres emocjonalny?


zaopiekuj się emocją dziecka

Podejdź do dziecka, przyjmij spokojny ton głosu, rozluźnioną pozycję ciała, obniż się tak, by patrzeć dziecku prosto w oczy.

Nazwij jego emocję - "Widzę, że jesteś zły". Dotrzyj do przyczyny. Pomóż dziecku się wyregulować.


  • sprawdź czy da wyeliminować stresor

  • rozmawiajcie o emocjach i sytuacjach, które je wywołują np. poprzez bajkoterapię lub tematyczne zabawy

  • odnoś się do emocji uczniów (pozytywnych i trudnych), nazywaj je





Obszar poznawczy

Stresory obszaru poznawczego są związane z problemami przyswajania przez dziecko nowych informacji np.

- nadmierna lub niedostateczna stymulacja
- podjęcie się nowego zadania
- nieadekwatny stopień trudności zadania do umiejętności dziecka

Co mogę zrobić, by zminimalizować stres poznawczy?



  • zadbaj o odpowiedni poziom zadań,

  • jasno formuj zasady zabawy, pomóż zrozumieć polecenie,

  • zmniejsz liczbę dystraktorów,

  • zadbaj o przewidywalność i czas na przestawienie się na inną aktywność 


Zaproszenie
W szkole ITW odpowiadamy na pytanie: Z czego wynikają zachowania dzieci?. Podoba Ci się taki sposób zdobywania wiedzy? Nie zwlekaj, jeden klik dzieli Cię od kursu, który da Ci kwalifikację opiekuna w żłobku!



Interesują Cię inne wpisy w serii? Zapraszam!


Do następnego przeczytania!


Paulin

bottom of page